Archiwum autora: Anna

Frezarki narzędziowe

Frezarki narzędziowe stosowane są najczęściej do produkcji narzędzi, przyrządów, uchwytów, matryc o prostoliniowych powierzchniach i niektórych wykrojników.

Są to bardzo dokładne maszyny charakteryzujące się dużą uniwersalnością. Posiadają bogate oprzyrządowanie, które zwiększa ich uniwersalność.

Frezarki narzędziowe wyposażone są w dwa wrzeciona, poziome (w poprzecznie przesuwnym wrzecienniku) oraz pionowe (w głowicy skrętnej wrzecionowej, na końcu przesuwnej belki). Z przodu stojaka, na prowadnicach znajduje się wspornik obrabiarki. Na saniach pionowych maszyny umieszczony jest pionowy stół frezerski wzdłużnie przesuwny, z pionową powierzchnią roboczą.

Frezarka narzędziowa AVIA FND 32

Frezarka narzędziowa AVIA FND 32

Dzięki przesuwowi wrzeciennika, posiadającego wrzeciono poziome, można uzyskać przesuw poprzeczny. Wraz z tym wrzeciennikiem przesuwa się belka z zamocowaną na końcu głowicą wrzecionową lub dłutowniczą (odpowiednią do wykonania zamierzonego zadania).

Frezarki narzędziowe to maszyny, które mogą być wyposażone w odczyty optyczne i w dokładne linie z podziałką, pozwalające na przesuwy sań, stołu i wrzeciennika z dokładnością do 0,01 mm.

Prasy mechaniczne

Prasy mechaniczne mogą mieć w różny sposób napędzany suwak i pod tym względem dzieli się je na:

– prasy mimośrodowe,

– prasy korbowe,

– prasy kolanowe,

– prasy śrubowe;

Najpowszechniejszymi prasami mechanicznymi w tłocznictwie są prasy mimośrodowe i korbowe.

Prasa mimośrodowa to maszyna, która stosowana jest najczęściej do: wykrawania, gięcia i ciągnienia płytkiego. Jej charakterystyczną cechą jest to, że posiada urządzenie, które umożliwia regulowanie skoku suwaka (w odróżnieniu od pras korbowych, które mają stały skok suwaka).

Prasa mimośrodowa LE 160 C

Prasa mimośrodowa LE 160 C

Nominalne wartości nacisku takiej prasy nie są dopuszczane podczas całego skoku suwaka, a tylko dolnej jego części. Nominalny kąt nacisku, wynosi w tej maszynie 30 stopni. To jest największy kąt wychylenia korby z dolnego, martwego położenia, przy którym może ta maszyna jeszcze wywierać nominalny nacisk.

Prasy korbowe przeznaczone są do wykrawania i ciągnienia płytkiego. Mają stały skok suwaka.

Podobnie jak w prasach mimośrodowych, prasy te mają nominalne wartości nacisku, które  nie są dopuszczane podczas całego skoku ich suwaka, tylko dolnej jego części.

Nominalny kąt nacisku wynosi w tych prasach 30 stopni. To największy kąt wychylenia korby z dolnego, martwego położenia, przy którym mogą te urządzenia wywierać jeszcze nominalny nacisk.

Prasy kolanowe stosowane są często do wybijania, wyciskania, dogniatania i dotłaczania. Maszyny te charakteryzują się sztywnym korpusem, dużym naciskiem w pobliżu dolnego, zwrotnego położenia suwaka i długim czasem stykania się narzędzia z kształtowanym przedmiotem – co pozwala na wykonywanie na nich przedmiotów o dużej dokładności.

Prasy śrubowe to maszyny wrzecionowe lub cierne, które wywierają nacisk w sposób uderzeniowy. Prędkość ich uderzenia jest mniejsza niż przy użyciu młota.

W prasach śrubowych wrzeciono w kształcie śruby wkręca się w nakrętkę, która umocowana jest w korpusie. Dzięki temu porusza się suwak. Na wrzecionie zaklinowane jest koło zamachowe. Wprawiane jest ono w ruch w jedną lub drugą stronę, poprzez dociskanie do niego prawej lub lewej strony ciernej tarczy napędzanej przez elektryczny silnik.

Prasy śrubowe wrzecionowe i cierne wykorzystywane są często do kucia przy produkcji wielkoseryjnej i masowej drobnych wyrobów, tj.: okucia, nity, śruby, grzybki zaworów i odkuwki, które zbliżone są wyglądem do tych matrycowanych na młotach.

Odkuwki robi się najczęściej w jednowykrojowej matrycy. Te o złożonych kształtach (których matrycowanie na kuźniarkach jest bardzo trudne, a na młotach w ogóle jest niemożliwe, np. mające kołnierze, rozgałęzienia, odrostki i wgłębienia) wykonuje się w składanych matrycach zaciskanych obejmą.

Prasy śrubowe o dużej masie są rzadko wykorzystywane, bo mają powolny ruch suwaka. Maszyny takie mogą służyć do prostowania na zimno i gorąco, ale mogą również wykonywać operacje gięcia lub dotłaczania.

Wiertarki słupowe i kadłubowe

Wiertarki słupowe i kadłubowe to urządzenia, które mają sztywny stojak – w kształcie skrzynkowym, a ich słup jest wydrążonym walcem.

Większość tych maszyn ma najczęściej mechaniczny posuw wrzeciona. Jednak można na nich wykonywać obróbkę otworów, przy wykorzystaniu w tym celu posuwu ręcznego.

Wiertarki słupowe i kadłubowe mają skrzynkę prędkości, która przenosi napęd silnika na wrzeciono. Stamtąd napęd przenoszony jest do skrzynki posuwów, a potem przechodzi przez przekładnię ślimakową na kółko zębate. Przesuwa zębatkę razem z tuleją wrzeciona i z wrzecionem roboczym.

Cechy charakterystyczne układu kinematycznego w/w wiertarek:

  1. Wrzeciono porusza się ruchem obrotowym i jednocześnie ruchem posuwowym prostoliniowym, w stosunku do nieruchomego korpusu wrzeciennika.

  2. Mechanizm posuwów napędzany jest przez wrzeciono. Przy zmianach prędkości obrotowej wrzeciona posuw wrzeciona – w milimetrach na jeden obrót – zostaje bez zmiany.

  3. Obrabiany przedmiot pozostaje nieruchomy.

W końcówce wrzeciona wiertarek mocowane są – za pomocą tulei redukcyjnych, uchwytów szczękowych samocentrujących i oprawek szybkomocujących – narzędzia do obróbki otworów.

Wiertarki mogą być wyposażone w różnego rodzaju stoły, które mają rowki teowe, służące do zamocowania obrabianych przedmiotów.

Wyróżniamy następujące rodzaje stołów wiertarek:

– stoły zwykłe, na których stawia się lekkie przedmioty; można je łatwo przesuwać pod wrzecionem; wierci się na nich przedmioty, w które osie wierconych otworów nie muszą być dokładnie rozstawione; stoły te mają pionowy posuw ręczny, za pomocą śruby i nakrętki,

– stoły krzyżowe do mocowania ciężkich przedmiotów i do wiercenia dokładnie rozstawionych otworów; stoły takie mogą mieć wzdłużny i poprzeczny ruch ustawczy, które można uzyskać dzięki dwóm śrubom, wzajemnie prostopadłym, obracanym ręcznie; śruby mogą mieć liniowe i obrotowe podziałki, które umożliwiają dokładne określanie wielkości przesuwów; stoły te mogą być też wyposażone w czujniki zegarowe, nastawiane za pomocą płytek wzorcowych, dzięki którym można dokładnie rozstawiać osie wierconych otworów,

– stoły wspornikowe są zawieszone na prowadnicach stojaka lub na słupie wiertarki, a podpiera je śruba; poruszają się pionowo; zaciskane są na prowadnicach lub na słupie, na różnych wysokościach, zależnie od wysokości obrabianego przedmiotu,

– stoły płytowe znajdują się na płycie podstawy wiertarki; sztywniejsze są od stołów wspornikowych, ponieważ nie są przesuwane w kierunku pionowym,

– stoły obrotowe są mocowane na stołach zwykłych i krzyżowych; można na nich wiercić otwory na okręgu zamocowanego na nich przedmiotu i w przedmiotach, które zamocowane są na okręgu stołu; wiercenie otworów w przedmiotach, znajdujących się na stołach obrotowych następuje kolejno, to znaczy, że po wykonaniu obróbki na jednym przedmiocie obraca się stół i mocuje się kolejny przedmiot przygotowany do wiercenia w nim otworu;

Wiertarki słupowe, ze względu na ich dużą uniwersalność stosowane są często w warsztatach naprawczych, usługowych i rzemieślniczych. Słup tych wiertarek jest tańszy od stojaka kadłubowego z prowadnicami pionowymi. Wzdłuż słupa można mocować na różnej wysokości stół wiertarki, który ma możliwość obracania się wokół słupa, razem z pionową zębatką. Pozwala to na szybsze nastawienie urządzenia do wiercenia otworów w dużych i ciężkich przedmiotach. Umożliwia też ustawianie wysokich przedmiotów, bezpośrednio na powierzchni płyty – co uważa się za główną zaletę tych urządzeń.

Wiertarka pionowa, słupowa  6GCO

Wiertarka pionowa, słupowa 6GCO

Wiertarki kadłubowe to wydajne maszyny, stosowane często przy produkcji seryjnej. Cechuje je duża sztywność.

Wiertarki te mogą mieć nieprzesuwny napęd wrzeciona, a wrzeciennik przesuwny lub napęd wrzeciona umieszczony we wrzecienniku przesuwnym pionowo. W tych pierwszych stół można przesuwać ręcznie po pionowych prowadnicach stojaka i zaciskać na prowadnicach, na żądanej wysokości (podobnie, jak przy przesuwaniu wrzeciennika).

Maszyny te mają jednak kilka wad, np. trudno montuje się w nich długie wrzeciona w dwóch oddzielnych korpusach, które muszą być ściśle współosiowe. W sytuacji niskiego ustawienia wrzeciennika duża jest odległość wiertła do tulei odciążającej, gdy wrzeciono może ulegać drganiom skrętnym i odkształceniom skrętnym sprężystym. Droższe jest też ich wykonanie, ponieważ mają one osobne korpusy skrzynki prędkości i wrzeciennika.

W wiertarkach słupowych wrzeciennik ma mechanizm napędu, posuwów wrzeciona i tuleję wrzecionową, która wysuwa się razem z wrzecionem. Maszyny te mają bezstopniową przekładnię w napędzie wrzeciona, która pozwala na dobranie najbardziej właściwej prędkości skrawania materiału i narzędzia obrabianego. Są one bardziej wydajne przy dużej trwałości ostrzy narzędzi. Można w nich też w łatwy sposób regulować prędkość obrotową wrzeciona podczas skrawania.

Wadą tych maszyn są: ciężki i przesuwny wrzeciennik, drgania całego wrzeciennika spowodowane ulokowaniem przekładni zębatych mechanizmu napędowego wrzeciona w korpusie, w którym znajduje się wrzeciono i drgania wrzeciennika związane z niedokładnym wyważeniem wirnika silnika elektrycznego.

Wiertarki lżejsze posiadające mniejsze silniki, o mniejszej prędkości obrotowej, dużej mocy i dokładnie wyważonych wirnikach. Są mniej narażone na drgania silnika elektrycznego.

Wiertarki z przesuwnym wrzeciennikiem mają coraz częściej ułożyskowane wrzeciono z tuleją, mechanizm napędowy i mechanizm posuwów wrzeciona.

Wiertarki z wrzecionem niewysuwanym z wrzeciennika to maszyny przeznaczone do obróbki otworów narzędziami ze stali szybkotnącej i do wiercenia otworów o ostrzach z węglików spiekanych. Mają one dwanaście stopni prędkości obrotowych. Duże posuwy z mechanicznym posuwem wrzeciennika przeznaczone są do zgrubnego rozwiercania otworów i nacinania gwintów w otworach za pomocą noża.

Wrzeciennik tych wiertarek ma szybki powrotny posuw do góry i ma możliwość szybkiego wycofania narzędzia z otworu.

W łożyskach tocznych, które są bezpośrednio osadzone w korpusie wrzeciennika obraca się wrzeciono wiertarki. Jest ono bardzo krótkie (nie musi wysuwać się z wrzeciennika).

W wiertarkach z wrzecionem niewysuwanym z wrzeciennika mają osiową siłę skrawania, która działa na dużym ramieniu, tj. odległość od osi wrzeciona do pionowych prowadnic stojaka. Następuje zukosowanie wrzeciennika w granicach luzów na prowadnicach. Mogą wówczas powstać zakłócenia obróbki i niedokładności wierconych otworów, przy większych obciążeniach wrzeciona – co jest wadą tych maszyn.

Wiertarki z wrzecionem niewysuwanym z wrzeciennika mają też mniej czuły posuw ręczny, spowodowany większą masą wrzeciennika, w porównaniu do masy wysuwanego wrzeciona – co również uważa się za ich wadę.

Prasy – rodzaje

Prasy, ze względu na ich budowę można podzielić na:

– prasy pionowe,

– prasy poziome,

– prasy pochyłe;

Prasy pionowe – często spotykane w narzędziowniach – to maszyny budowane ze stałym lub przechylnym korpusem. Te, które mają korpus przechylny, w celu łatwiejszego usuwania przedmiotów tłoczonych zsuwających się w nich ze stołu pod własnym ciężarem, mogą mieć pochyło ustawiany stół.

Prasa mimośrodowa PMS 100 EA

Prasa mimośrodowa PMS 100 EA

Ze względu na ukształtowanie korpusów, prasy można podzielić na:

prasy wysięgowe,

– prasy ramowe;

Prasy wysięgowe mają z trzech stron wolny dostęp do stołu prasy – co jest ich główną zaletą.  Cechuje je jednak mała sztywność korpusu, która przy dużych obciążeniach powoduje szybsze zużycie narzędzi i ujemnie wpływa na jakość wyrobów.

Maszyny te mogą być wyposażone w stałe stoły,  które wraz z korpusem tworzą jedną całość. Mogą posiadać też stoły nastawne, które można regulować pod względem położenia, w zależności od wysokości tłocznika.

Prasy ramowe są to urządzenia jednopunktowe – w których suwak dociskany jest jednym korbowodem – lub wielopunktowe, których suwak dociskany jest kilkoma korbowodami.

Określenia prasy takie, jak: jednopunktowa, dwupunktowa, wielopunktowa oznaczają liczbę korbowodów, na których zamocowany jest suwak prasy. Od wymiarów suwaka zależą wymiary tych pras.

Nacisk nominalny prasy, to największy dopuszczalny nacisk, jaki może wywierać ta maszyna, bez narażenia jej na uszkodzenie.

Prasy do tłoczenia dzielą się na: prasy mechaniczne i prasy hydrauliczne – których charakterystyka będzie zamieszczona przez nas w następnych artykułach.

Frezarki wspornikowe

Frezarki wspornikowe dzielą się na poziome, pionowe i pionowe ze skrętną głowicą wrzecionową.

Frezarka wspornikowa pozioma ze skrętnym stołem sterowanym ręcznie składa się z: podstawy, stojaka (korpusu), przesuwnego pionowo wspornika (konsoli), poprzecznie przesuwnych sań, przesuwnego wzdłużnie stołu (na nim mocuje się obrabiany przedmiot, bezpośrednio lub za pomocą imadła maszynowego, przyrządu lub uchwytu), belki wysuwnej w poprzek stołu, okulara przesuwanego po belce i podpierającego trzpień frezarski oraz trzpienia frezarskiego, który otrzymuje ruch obrotowy od końcówki wrzeciona.

Aby umożliwić obróbkę tymi frezarkami pionowych powierzchni, podczas frezowania wysokich przedmiotów przymocowuje się do końcówki wrzeciona frezy trzpieniowe i głowice frezerskie. Okular zdejmuje się, a belkę wycofuje.

Podczas obróbki przedmiotów wysokość frezowania nieznacznie zmienia się – w zależności od promienia freza. Mówi się, że jest praktycznie stała i tę cechę uważa się za główną zaletę takiej frezarki.

Podczas frezowania niskich przedmiotów, wspornik ze stołem przesuwa się wysoko do góry. Mocowanie przedmiotów nie jest wtedy najwygodniejsze – szczególnie w przypadku obróbki wielkich serii niewielkich przedmiotów, podczas której frezerzy obsługujący te maszyny chodzą po wysokich drewnianych pomostach obudowy frezarki konsolowej, aby mieć łatwiejszy dostęp do maszyny (np. podczas mocowania niskich przedmiotów).

Frezarki wspornikowe poziome mają stół, który często ma możliwość skrętu w obydwu kierunkach. Dzięki temu frezarki te stają się bardziej uniwersalne i często nazywane są frezarkami uniwersalnymi. Konstrukcja ich też pozwala na bardzo dużą uniwersalność i wygodę obsługi tych maszyn, szczególnie przy frezowaniu jednostkowym i małoseryjnym, drobnej wytwórczości lub warsztatów naprawczych i remontowych.

Do stosowania w produkcji mało- i średnioseryjnej przeznaczone są frezarki wspornikowe sterowane automatycznie zderzakami. Są to najczęściej zautomatyzowane frezarki uniwersalne, z cyklami automatycznymi. Zajmują one pośrednie miejsce pomiędzy uniwersalnymi frezarkami, które są ręcznie sterowane, przeznaczone do pracy przy produkcji jednostkowej i małoseryjnej, a frezarkami produkcyjnymi, przeznaczonymi do produkcji wielkoseryjnej i masowej.

Frezarka uniwersalna FWD 32 M

Frezarka uniwersalna FWD 32 M

Frezarki wspornikowe pionowe mają pionowo usytuowany wrzeciennik ze stojakiem, który często stanowi jeden wspólny korpus lub dwa korpusy mocno związane ze sobą. Stosowane są do obróbki dużych naddatków materiału, występujących przy produkcji jednostkowej, małoseryjnej, a także średnioseryjnej. Frezarki te mogą posiadać przesuwną pionowo głowicę wrzecionową. Oprócz prac frezerskich –  co jest ich zaletą – mogą wykonywać także zabiegi wytaczarskie.

Zakres uniwersalności tej frezarki zwiększa możliwość wytaczania razem z frezowaniem różnych okrągłych otworów na jednej obrabiarce, w tym samym ustawieniu i zamocowaniu.

Obrabiarki te posiadają często oprócz posuwu ręcznego także mechaniczny posuw pionowy głowicy wrzecionowej. Zwiększa to znacznie wydajność pracy frezarki, podczas wytaczania otworów.

Frezarki wspornikowe pionowe ze skrętną głowicą wrzecionową są bardziej uniwersalne od frezarek pionowych z tylko pionowym wrzecionem. Stanowią one odrębną grupę frezarek.

W takiej obrabiarce wrzeciono umieszczone w skrętnej głowicy na przedniej ścianie wrzeciennika można ustawiać wraz z głowicą, pod dowolnym kątem w stosunku do pionu – w płaszczyźnie pionowej, prostopadłej do przesuwu poprzecznego sań stołu frezarki. Głowicę ustala się tu kołkiem stożkowym wkładanym do otworu w kołnierzu skrętu głowicy wrzecionowej i w korpusie wrzeciennika, dokładnie w położeniu odpowiadającym pionowej osi wrzeciona.

Frezarki pionowe z dwuskrętnymi głowicami wrzecionowymi są jeszcze bardziej uniwersalne. Można w nich ustawić wrzeciono pod dowolnym kątem w przestrzeni, za sprawą głowicy o dwóch płaszczyznach. Na takich obrabiarkach można frezować różne powierzchnie, dowolnie umieszczone w przestrzeni.

Przy wykonywaniu zabiegów wytaczarskich można również używać frezarki ze skrętną lub dwuskrętną głowicą wrzecionową, z wysuwaną tuleją wrzecionową – nazywaną pinolą.

Tokarki – charakterystyka poszczególnych rodzajów

Istnieje wiele rodzajów tokarek. Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę poszczególnych typów tych obrabiarek.

Tokarki kłowe to obrabiarki, dla których największe wymiary przedmiotów na nich obrabianych stanowią podstawę do podziału tych maszyn według ich wielkości. Te wymiary są określone przez: rozstaw kłów, największą średnicę toczenia nad łożem i największą średnicę toczenia nad suportem.

Tokarki kłowe stołowe stosuje się przy drobnych, ale dokładnych zadaniach tokarskich, np. w przemyśle: zegarmistrzowskim, optycznym, precyzyjnym i drobnej wytwórczości. Są to małe tokarki, dla których podstawą są najczęściej metalowe lub drewniane stoły szafkowe. Maszyny te można obsługiwać w pozycji siedzącej.

Tokarki uniwersalne kłowe to obrabiarki, które umożliwiają nacinanie gwintów metrycznych, modułowych, calowych i diametral-pitch. Tokarki te charakteryzują się bardzo szerokim zakresem zastosowania do obrabiania przedmiotów metalowych, stalowych, żeliwnych, zarówno w procesach obróbki zgrubnej, jak i dokładniejszej – przy wykonywaniu której niezbędne jest wykorzystanie specjalistycznego wyposażenia maszyny.

Tokarka uniwersalna SPA 8X3000

Tokarka uniwersalna SPA 8X3000

Tokarki kłowe produkcyjne mają dużą wydajność obróbki. Cechują się dużą szybkością obrabiania materiałów i szerokim zakresem zastosowań przy małoseryjnej i średnioseryjnej produkcji, przy której praca tokarek wielonożowych byłaby nieopłacalna. Maszyny te nie znajdują zastosowania przy procesie gwintowania, dlatego – w odróżnieniu od innych tokarek pociągowych nie posiadają śruby pociągowej.

Tokarki do obróbki gładkościowej potocznie nazywane są także tokarkami do diamentowania. Służą do wykańczania przedmiotów w procesie obróbki. Wykonują tę czynność za pomocą noży z ostrzami diamentowymi lub noży z węglików spiekanych. Siły skrawania na tych tokarkach w czasie obróbki są nieznaczne, biorąc pod uwagę mały przekrój warstwy skrawanej.

Tokarki wielonożowe w procesie obróbki materiałów stosują jednocześnie wiele noży skrawających (do ok. 20 szt.). Cechą charakterystyczną tych maszyn jest posiadanie dwóch suportów – przedniego i tylnego, które podczas pracy nie są od siebie zależne. Ich przedni suport służy do toczenia wzdłużnego, a tylny do toczenia poprzecznego. Na saniach suportów umieszcza się w imakach noże, które zaciska się za pomocą śrub. Tokarki wielonożowe mogą posiadać sterowanie elektromechaniczne lub elektrohydrauliczne. Obrabiarki te cechują się dużą dokładnością wykonywania przedmiotów.

Tokarki kopiarki umożliwiają obróbkę przedmiotów o kształcie brył obrotowych i o dowolnym kształcie w przekroju wzdłużnym. Proces toczenia na tokarkach kopiarkach odbywa się w następujący sposób: dzięki urządzeniu kopiującemu, po którym przesuwa się ostrze noża, odtwarzany jest (kopiowany) ze wzornika (kopiału) kształt obrabianego przedmiotu. Dzieje się tak dzięki wykorzystaniu w tym procesie dwóch ruchów posuwowych, wzdłużnego i skośnego. Ruch wzdłużny jest wynikiem pracy mechanizmu posuwowego, a ruch skośny – urządzenia do kopiowania.

Tokarki kopiarki umożliwiają toczenie części o dowolnych kształtach. Wykorzystują przy tym normalny nóż tokarski. Obrabiarki te są bardzo dokładne i wydajne, dzięki automatycznemu cyklowi ruchów narzędzia. Skrawanie warstw odbywa się na nich w sposób ciągły. Wykorzystywanie tych maszyn w procesie obróbczym jest opłacalne, także w produkcji małoseryjnej, ponieważ krótki jest czas przygotowania ich do pracy.

Tokarki kłowe ciężkie to maszyny przeznaczone do toczenia przedmiotów o dużej masie, tj. od 7-kilkudziesięciu ton, w zależności od wielkości maszyny. Obrabiarki te mogą wykonywać wiele zadań związanych z obróbką materiałów, np.: nacinanie gwintów, wytaczanie, toczenie stożków, toczenie zgrubne, poprzeczne i wzdłużne toczenie wykończające, frezowanie rowków wpustowych i płaszczyzn, wiercenie otworów poprzecznych, szlifowanie wałków i otworów, a nawet toczenie kopiowe – przy dodatkowym zastosowaniu niezbędnych przyrządów.

Tokarki kłowe ciężkie można podzielić na:

a) tokarki kłowe ciężkie ze skrzynią posuwu,

b) tokarki kłowe ciężkie, w których do sań wzdłużnych zamocowana jest skrzynka posuwu ze skrzynką suportową (jako jeden zespół);

Tokarki uchwytowe dzielą się na poziome i pionowe. Tokarki uchwytowe poziome posiadają dwa suporty krzyżowe, pracujące automatycznie w cyklach prostokątnych. Praca każdego z suportów może składać się z dziesięciu wzajemnie prostopadłych odcinków, wchodzących w skład cyklu automatycznego. Maszyny te posiadają elektrohydrauliczne sterowanie suportów, dzięki któremu można obrabiać na nich przedmioty (kolejno lub jednocześnie) wieloma narzędziami.

Tokarki uchwytowe pionowe charakteryzują się przede wszystkim łatwym dostępem do obrabianych przedmiotów.

Tokarki tarczowe dzieli się na: tokarki tarczowe poziome i tokarki tarczowe pionowe (karuzelowe). Tokarki tarczowe karuzelowe przeznaczone są do obróbki ciężkich przedmiotów o dużej średnicy – umożliwiają łatwe zakładanie tych materiałów. Maszyny te mają pionową oś wrzeciona i poziomą tarczę. Dzięki dobremu podparciu tarczy i sztywnej budowie całej maszyny pozwalają na dokładną obróbkę metalu. Obrabiarki te są bardzo wydajne, ponieważ można na nich obrabiać materiał kilkoma nożami jednocześnie, nawet przy dużych szybkościach.

Tokarki rewolwerowe inaczej nazywane są rewolwerówkami. Umożliwiają obrabianie przedmiotów przy wykorzystaniu od kilku do kilkunastu narzędzi, umieszczonych w obrotowej głowicy rewolwerowej. Materiały mocowane są w tych maszynach w takiej kolejności, w jakiej mają być użyte w czasie realizacji kolejnych zadań obróbczych. To sprawia, że obrabiarki te są bardzo wydajne i łatwe w obsłudze.

Tokarki rewolwerowe pozwalają również na obróbkę przedmiotów z pręta i półwyrobów, np. odlewów, mocowanych w uchwycie.

Półautomaty tokarskie to obrabiarki, dzięki pracy których można uzyskać efekt pracy końcowej tokarek o tzw. konstrukcji tradycyjnej. Maszyny te samoczynnie wykonują cały cykl pracy przy obróbce danego przedmiotu. Przy obróbce następnego przedmiotu niezbędny jest jednak udziału pracownika, który ma powtórzyć cały ten cykl. Półautomat zatrzymuje się po wykonaniu obróbki jednego przedmiotu. Obsługujący tę maszynę pracownik ma za zadanie zdjąć gotowe części z maszyny, założyć w uchwycie nowy przedmiot przygotowany do obróbki i uruchomić ponownie półautomat tokarski.

Automaty tokarskie to maszyny, które samoczynnie, cyklicznie, nieprzerwanie wykonują wszystkie operacje związane ze skrawaniem. Gdy zapas materiału wyczerpie się, automatycznie się zatrzymują. Pracownik niezbędny jest tylko do początkowego uruchomienia maszyny, uzupełnienia zapasu materiału i do dorywczego kontrolowania pracy maszyny.

Istnieją jeszcze inne rodzaje tokarek (wymienione poniżej), które znajdują zastosowanie przy obróbce konkretnych materiałów lub wykorzystywane są do specjalistycznej pracy w niektórych przemysłach, np. tokarki do gwintów, które dzielą się na: tokarki do gwintów długich i tokarki do gwintów krótkich.

Zataczarki mają zastosowanie w pracy w narzędziowniach i wytwórniach narzędzi. Ich praca polega na obróbce zębów frezów zataczanych.

Tokarki dla przemysłu hutniczego to np. tokarki do walców i tokarki do wlewków.

Tokarki dla kolejnictwa można podzielić na: tokarki wielonożowe, tokarki do osi wagonowych, tokarki do zestawów kołowych i tokarki do zderzaków.

Tokarki dla przemysłu silnikowego i motoryzacyjnego to np. tokarki do wałków korbowych.

Szlifierki do wałków

Przeznaczeniem szlifierki do wałków jest szlifowanie zewnętrznych powierzchni przedmiotów o obrotowych kształtach. Obrabiany przedmiot jest mocowany podczas wykonywania zadania obróbczego w kłach albo w uchwycie.

Szlifierki do wałków mogą mieć różne układy. Poniżej przedstawiamy trzy podstawowe układy tych maszyn:

  1. Szlifierki ze wzdłużnie przesuwanym stołem – obrabiany na nich przedmiot wykonuje ruch obrotowy i ruch posuwowy postępowo-zwrotny (razem ze stołem). Okresowy ruch dosuwowy do przedmiotu szlifowanego (w czasie nawrotów ruchu stołu) otrzymuje ściernica z suportem.

  2. Szlifierki ze wzdłużnie przesuwanym suportem ściernicy – ruch posuwowy postępowo-zwrotny wykonuje w nich ściernica z suportem, a stół z przedmiotem jest nieruchomy; w budowie szlifierek ciężkich jest to najczęściej stosowany układ szlifowania, z powodu mniejszej masy suportu ze ściernicą, w stosunku do stołu z przedmiotem ciężkim.

  3. Szlifierki wcinające – nie mają posuwu stołu, występuje w nich dosuw ściernicy do przedmiotu. Obrabiany na nich przedmiot szlifowany jest szeroką ściernicą na całej swojej długości; za pomocą ściernic profilowych można tą metodą szlifować przedmioty kształtowe.

Szlifierki uniwersalne do wałków to uniwersalne obrabiarki do wałków. Są to szlifierki kłowe ze stołem przesuwanym wzdłużnie. Cechą charakterystyczną tych uniwersalnych obrabiarek jest wrzeciennik ściernicy, który może mieć pojedynczą lub podwójną obrotnicę ze skrętem do 180 stopni.

Szlifierka uniwersalna do wałków i otworów RUP 280

Szlifierka uniwersalna do wałków i otworów RUP 280

Maszyny te mają zastosowanie przy szlifowaniu powierzchni walcowych i zewnętrznie stożkowych, otworów, czół i kołnierzy wałków, tulei oraz przedmiotów kształtowych – krótszych od szerokości średnicy. Szlifierki te mogą także szlifować stożki strome i o małej rozbieżności. Mogą obrabiać jednocześnie powierzchnię walcową i czołową. Posiadają w wyposażeniu dodatkowym wrzeciono, które jest odchylnie montowane na suporcie średnicy, w celu umożliwienia na tych urządzeniach szlifowania otworów. W takiej sytuacji można w jednym zamocowaniu szlifować powierzchnie zewnętrzne i wewnętrzne, co umożliwia uzyskanie dobrej współosiowości obydwu tych powierzchni.

Szlifierka uniwersalna do wałków stosowana jest też do szlifowania powierzchni walcowych i stożkowych (zewnętrznych i wewnętrznych), płaskich czół, stopniowych (metodą wcinania), łukowych obrotowych i profilowych. Obrabiarki te mają zastosowanie w pracach w cyklu ręcznym i automatycznym. Proces szlifowania automatycznego na tych urządzeniach może przebiegać wzdłużnie i wgłębnie. Maszyny te mogą szlifować przy skręconym stole, wrzecienniku przedmiotu i obrotnicy dolnej oraz  obrotnicy górnej wrzeciennika ściernicy.

Szlifierki uniwersalne do wałków przeznaczone są do szlifowania stali, żeliwa i metali kolorowych przy produkcji jednostkowej, seryjnej i w produkcji wielkoseryjnej i masowej bez obsługi (po wcześniejszym zautomatyzowaniu czynności podawania i mocowania).

Szlifierki produkcyjne to obrabiarki, które przystosowane są do szlifowania walcowych i stożkowych powierzchni zewnętrznych, wałków stopniowych, jak i do szlifowania profilowego.  Maszyny te mają sztywną budowę. Pracują często wzdłużnie lub wgłębnie w automatycznym cyklu, z zastosowaniem urządzenia do aktywnej kontroli. Ich ściernica ma szerokość 100 mm, przy średnicy 600 mm, a silnik napędowy ściernicy ma zwiększoną moc, do 10 kW.

Szlifierki produkcyjne posiadają bogate oprzyrządowanie, dlatego mogą być wykorzystywane przy produkcji seryjnej, wielkoseryjnej i masowej – bez obsługi (po wcześniejszym zautomatyzowaniu czynności podających i mocujących przedmiot).

Szlifierki bezkłowe są to maszyny, które szlifują przelotowo przedmioty walcowe i stożkowe, o kącie stożka do 6 stopni. Można na nich też wykonywać dodatkowe zadania obróbcze takie, jak  szlifowanie wgłębne przedmiotów obrotowych lub szlifowanie długich prętów, zamocowując na nich wcześniej przyrządy, które należą do ich dodatkowego, specjalnego wyposażenia.

Podczas szlifowania bezkłowego wałków przedmiot jest podparty na podtrzymce i styka się z tarczą prowadzącą i tarczą ścierną. Otrzymuje prędkość obrotową od wolnoobracającej się tarczy prowadzącej i uzyskuje przesuw wzdłuż swej osi na skutek pochylenia osi obrotu tarczy prowadzącej o niewielki kąt. Dzięki temu możliwe jest na tych maszynach szlifowanie długich wałków.

Wiertarki stołowe

Wiertarki stołowe to urządzenia małe i lekkie, które mogą być zamocowywane na stołach warsztatowych. Często używane są do wiercenia małych otworów w przedmiotach o niedużej wielkości. Obrabiarki te składają się z następujących elementów:

  • stół dolny z otworami do mocowania,

  • stalowa kolumna,

  • stół ruchomy,

  • wrzeciono,

  • komora przekładniowa,

  • silnik napędowy,

  • pokrętło regulacji skoku wrzeciona,

  • pokrętło naciągu pasków klinowych,

  • dźwignia posuwu wzdłużnego,

  • osłona uchylna uchwytu wiertarskiego,

  • pokrętło blokady stołu ruchomego;

Przy wierceniu niewielkich otworów tymi maszynami, prędkości obrotowe ich wrzecion  muszą mieć 5000 obr/min (lub więcej), aby uzyskać właściwą prędkość skrawania.

Wiertarka stołowa WSD 16

Wiertarka stołowa WSD 16

Wiertarki stołowe mają najczęściej ręczny posuw wrzeciona, w którym zamocowuje się narzędzie. Maszyny te mogą mieć też mechaniczny posuw – od krzywki bębnowej lub tarczowej. Mogą wiercić otwory o największej średnicy, wynoszącej 15 mm.

Wrzeciono tych urządzeń ma cztery prędkości obrotowe, osiągające od 450 do 3000 obr/min. Po zakończeniu wiercenia otworu wraca ono samoczynnie na swoje miejsce.

Wiertarki stołowe mają odchylny elektryczny silnik napędowy, który napina i luzuje pasek klinowy. Wyposażone są często w zderzak przesuwany pokrętłem, dzięki któremu można ustawić pożądaną, określoną głębokość wiercenia. Z przodu wrzeciennika mają też pokrętła, które umożliwiają odczytywanie ustawienia zderzaka, z dokładnością do 0,01 mm.

Frezarki stołowe

Frezarki stołowe to najczęściej używane obrabiarki w przemyśle precyzyjnym. Służą do dokładnego frezowania przedmiotów drobnych i lekkich. Głównie wykorzystywane są przy produkcji aparatury radiowej, telewizyjnej, fotooptycznej i w zakładach zegarmistrzowskich.

Frezarki stołowe produkowane są w dwóch odmianach:

– z własną podstawą, która spełnia rolę stołu – stosowane przede wszystkim przez zakłady produkcyjne,

– do ustawienia na stole warsztatowym – wygodniejsze w zastosowaniu, ponieważ można je ustawić na istniejącym w warsztacie stole; najczęściej używane są w zakładach naprawczych,  remontowych i w laboratoriach; wyposażenie tej maszyny znajduje się poza nią, ustawia się je najczęściej pod stołem, na którym znajduje się frezarka lub obok niego;

Frezarki stołowe zbudowane są w taki sposób, że mogą pracować jako frezarki poziome lub frezarki pionowe – w zależności od położenia osi wrzeciona, którego zmiany dokonuje się przekręcając cały wrzeciennik o 90 stopni i mocuje się go w zmienionej pozycji na saniach poprzecznych.

Rodzaje wiertarek

Isteniej wiele rodzajów wiertarek. Poniżej przedstawiamy jeden z najpowszechniejszych podziałów tych obrabiarek:

1. Wiertarki stołowe.

2. Wiertarki słupowe i stojakowe:

– wiertarki słupowe,

– wiertarki stojakowe,

– wiertarki z wrzecionem niewysuwanym z wrzeciennika;

3. Wiertarki szeregowe.

4. Wiertarki kopiarki punktowe.

5. Wiertarki promieniowe.

Wiertarka promieniowa CSEPEL RF 50 / 1250

Wiertarka promieniowa CSEPEL RF 50 / 1250

6. Wiertarki rewolwerowe.

7. Wiertarki wielowrzecionowe.

8. Wiertarki do głębokich otworów.

9. Gwinciarki.